ÜZÜMLÜ MUTFAĞI

            HOŞAFLAR

            İnsanı tok ve serin tutan hoşaflar özellikle Ramazanlarda pişirilir. Yörede meyvenin bol olması nedeniyle hoşaf çeşitlerinde bir zenginlik söz konusudur.

            Üzümlü mutfağında Armut Hoşafı, Elma Hoşafı, Kayısı Hoşafı, Angut Dutu Hoşafı, Erik Hoşafı, Üzüm Hoşafı gibi  pek çok hoşaf pişirilir.

 

            ÇORBALAR

            Türk mutfağında önemli bir yer tutan çorba, sabah kahvaltılarının ve öğün yemeklerinin olmazsa olmazlarındadır. Gezdirme çorbası, Un çorbası, Yarma çorbası, Den çorbası,  Tarhana çorbası, Erişte çorbası gibi çorba çeşitleri vardır.

 

            TARHANA ÇORBASI

            Tarhananın yapılışı: Ekşimeye bırakılmış ayran ile gendime, biber, domates, tuz karıştırılarak kaynatılır. Kaynayan tarhana sabaha kadar bekletilir. Daha sonra dinlenmiş tarhana küntlenir ve kurutmaya bırakılır.

            Kurutulan tarhana özellikle kış mevsiminde, bir çorbalık alınarak ılık suda çözdürülür. Yumuşamış olan tarhana bir kapta salça, biber ve yağla karıştırılarak kaynatılır.

 

            ERİŞTE ÇORBASI

            Erişte Kesme: Un suyla yoğrulduktan sonra küntlenir. Oklavayla açıldıktan sonra elde veya makinede ince ince kesilir. Güneşte kurutulduktan sonra tenekeye konularak tandırda kızartılır. Kavrulmadığı zaman sütle yoğrulan hamura yumurta da kırılır. Soğumaya bırakılan erişte çorba ve pilavlarda kullanılır.

            Tencereye kavurma veya yağ konularak içine ince ince kıyılmış soğanla kavrulur. Salça, pul biber eklenir. Suyu da konulduktan sonra bir taşımlık kaynatılır. Hazırlanan erişte bu karışıma eklenerek kaynamaya bırakılır.

            İsteyenler maydanoz veya nane de ekleyebilir.

           

            DOLMALAR

            Bağ ve bahçe işlerinin yoğun olarak yapıldığı Üzümlü'de dolma kültürü oldukça zengindir. Lahana dolması, Yaprak dolması, Kabak dolması, Evelik dolması,  Şalgam dolması, Soğan dolması, Biber dolması ve Patlıcan dolması gibi pek çok dolma yemeği yapılmaktadır.

 

            EVELİK DOLMASI

            Daha çok ilkbaharda yapılan bu yemek için evelik taze taze toplanarak haşlanır. Kıyılan soğan yağda kavrularak maydanoz, tuz, biber ve daha önceden yumuşatılmış bulgur eklenir. Haşlanmış eveliklere hazırlanan iç konularak, parmak kalınlığında sarılır. Kısık ateşte pişirilir.

            Yağda kavrulmuş salçayla sos (dağ) yapılarak üzerine gezdirilir ve pir taşımlık daha kaynatılır. Yoğurt ve biberli yağ üzerine gezdirilerek servis yapılır.

 

            ŞALGAM DOLMASI

            Salgam ince ince dilimlenerek, haşlanır ve suyu süzülür. Dolma içi olarak kıyma, bulgur, tuz, salça yoğrulur. Haşlanmış şalgam dilimleri arasına yeterli miktarda iç konularak yarım ay şeklinde kapatılarak pişirilir. Pişen şalgam dolması üzerine yağda kavrulmuş salçalı sos (dağ) gezdirilir ve karabiber serpilir.

 

            YEMEKLER

 

            BEBİKKO

            Tandırda kalınca pişirilen hamur ufaltılarak yağda kavrulur. Üzerine isteğe bağlı olarak tatlı veya yoğurt kurutu ekilir. (Kurut: yağ ve yoğurttan oluşur.)

 

            KUYMAK:

            Yağla kavrulan unun üzerine süt kaymağı konulur ve kızartılır... İsteyen üzerine yağ da ekebilir.

 

            KELECOŞ

            Kurut üzerine yoğurt dökülür ve üzerine de kavrulmuş soğan ekilerek, afiyetle yenir.

 

            YAĞSIZ KÖFTE (Küfte)

            Önce ekmek, yumurta, süt ve un helime edilir. Baharatla karıştırılan et yuvarlanır ve helimeye batırılarak tavada kızartılır.

 

            TANDIR (Kebabı)

            Kuzuyu pişirmek için önce tandırın dibine kuzu kazanı konur. Kuzu bütün halde tuzlandıktan sonra tandıra  sallanır. Kazan yağın akmaması için kullanılır. Üzerine sac konur ve etrafı sıvanır. Kuzunun pişmesi için etrafa köz konur. Közün buğusuyla pişen kuzu (tandır kebabı) afiyetle yenir.

 

            MIHLA

            Taze fasulye, ince ince kıyılarak yazdan kurutulur. Buna civil fasulye denir.

            Kurutulmuş civil fasulye haşlanarak suyu süzülür. Bir tavada yağ veya et kavurması ile ince kıyılmış soğan kavrulur. Kavrulan bu malzemenin içine süzülen fasulye ilave edilerek tekrar kavrulur.  Üzerine üç yumurta kırıldıktan sonra kısık ateşte bırakılır. Mıhla, kavrulmuş yağla süslenir ve kısık ateşte biraz daha kaynatılarak  ateşten indirilir.

            Patates, soğan ve kabağın da mıhlası yapılır.

 

            KAYĞANA

 

            Süt, yumurta, un, tuz ve maydanoz karıştırılır (çalınır). Elde edilen sıvı hamur kaşık kızdırılmış yağda kızartılarak afiyetle yenir.

            Üzümlü yemekleri arasında Keşkek ve Gendime Katısıda önemli bir yer tutar.

 

            BÖREKLER

            Açılmış hamurun ve yufkanın arasına çiğ olarak konulan malzemenin çeşitli şekillerde pişirilmesiyle hazırlanan börekler oldukça çeşitlidir:

            Ispanaklı Börek, Kete, Sacda Çökelekli, Sigara Böreği, Su Böreği, Peynirli ve Kıymalı Börek, Halbur Hurması, Katmer gibi...

           

            KETE

            Üzümlü en çok kete ve keşkeğiyle tanınır. Daha çok bayramlarda yapılan kete sade ve şekerli olarak yapılır.

            Yağ, süt, maya ve un karıştırılarak  yoğrulur. Ekşimeye bırakılan hamur küçük küçük küntlenir. Keteye iç olarak hamur haline getirilmiş yağ ve un karışımı hazırlanır. Oklavayla açılan hamurun arasına hazırlanmış iç konularak tandıra veya fırına verilir.

 

            TATLILAR

            "Tatlı yiyip, tatlı konuşmak.", deyimi, tatlının kültürümüzdeki yerini göstermek açısından önemlidir. Bir çok deyim ve atasözünü tatlı çeşitleri gibi burada sıralamak mümkündür. Sütlaç, Kadayıf, Lokum, Un helvası, Hasude, Kasefe, Bastıh kavurması, Elma dolması, Sarı burma, Lüle baklava, Kesme baklava gibi  tatlıların yer aldığı Üzümlü mutfağı tatlı yönünden de oldukça zengindir.

 

            HASUDE (Nişastalı Tatlı)

            Loğusa ziyaretlerinin en makbul yiyeceğidir. Bir tatlı türü olan Hasude daha çok loğusaya yemek olarak götürülür.

            Buğdaydan yapılmış nişasta isteğe bağlı olarak ya sütle ya da suyla, şeker katılarak pişirilir. Katılaşan karışım bir tabağa alınarak ortası çukurlaştırılır ve içine kavrulmuş tereyağı konur.

 

            KADAYIF KESME

            Bir tepsilik kadayıfın hamuru için bir yumurta kırılır; içerisine yağ ve süt karıştırılarak un yoğrulur. Yufkaları küçük açılır. Sırın gibi kesilir; parmağa sarılır ve iki taraftan kesilir. Ortasından tutulup çekilir ve saçak gibi sallanır.

            Kesilen kadayıf yağlı tepsiye dizilir.  Ortasına isteyen ceviz de koyabilir. Tandırda kızartılır... Tatlısı kesilip üzerine dökülür. Yine isteyen üzerine cevizini ekerek afiyetle yer.

 

            UN HELVASI:

            Un, tereyağıyla kıvamında  kavrulur (az kavrulursa hamur olur; çok kavrulursa da tadı tutturulamaz). Şeker sütle eritilerek kavrulan karışımla karıştırılır. Kaynamaya durunca karıştırmaktan vazgeçilir. Ateşten indirince -sakız gibi olmasın diye- karıştırmaya devam edilir. Soğuyunca da afiyetle yenir.